การเคลื่อนที่ของสารผ่านเซลล์
การเคลื่อนที่ของสารผ่านเซลล์ ส่วนประกอบของเซลล์ที่ทำหน้าที่ควบคุมการลำเลียงสารเข้าและออกจากเซลล์ คือ เยื่อหุ้มเซลล์(Cell membrane)ซึ่งมีสมบัติเป็นเยื่อเลือกผ่าน (Differentially permeble membrane)
การแพร่ (Diffusion)
การแพร่แบบธรรมดา คือ การเคลื่อนที่ของโมเลกุลหรือไอออนของสาร โดยอาศัยพลังงานจลน์ในตัวเองโดยไม่ต้องผ่าน เยื่อ เลือกผ่านจนความหนาแน่นของสารในทุกบริเวณเท่ากัน สภาวะเช่นนี้เรียกว่า สมดุลของการแพร่ สมดุลของการแพร่ ไปและกลับจะเท่ากัน การแพร่แบบฟาซิลิเทต เป็นการเคลื่อนที่ของโมเลกุลของสารผ่านเยื่อเลือกผ่านจากบริเวณที่มีคามเข้มข้นของสารสูง ไปยังบริเวณ ที่มีความเข้มข้นของสารต่ำ โดยอาศัยโมเลกุลของโปรตีนที่เป็นองค์ประกอบของเยื่อหุ้มเซลล์เป็นตัวพาไม่ต้อง ใช้พลังงาน ออสโมซิส คือ การแพร่ของของเหลว ในทางชีววิทยาจะหมายถึงการแพร่ของโมเลกุลของน้ำจากที่ซึ่งมีโมเลกุลของน้ำ มากกว่า ผ่านเยื่อเลือกผ่านไปยังบริเวณที่มีโมเลกุลของน้ำน้อยกว่า แรงดันเต่ง แรงดันเต่งเป็นแรงดันที่เกิดจากโมเลกุลของตัวทำละลาย เมื่อแรงดันเต่งมีค่าสูงสุดจะเท่ากับแรงดันออส โมติกโดยแรง นออสโมติกจะสูงหรือต่ำขึ้นอยู่กับอนุภาค หรือจำนวนโมเลกุล หรือจำนวนไอออนของสารที่ละลายอยู่ในสาร
การลำเลียงแบบแอกทีฟทรานสปอร์ต (Active transport)
การเคลื่อนที่ของสารผ่านเยื่อหุ้มเซลล์ โดยใช้โปรตีนที่เป็นองค์ประกอบของเยื่อหุ้มเซลล์เป็นตัวพา และใช้พลังงานจาก ATP (Adenosine Triphophate)ซึ่งสามารถทำให้อนุภาคของสารจากบริเวณที่มีสารน้อยแพร่ผ่านเยื่อไปสู่บริเวณที่สารอยู่ กันหนาแน่นมาก กว่าได้ การลำเลียงโดยการสร้างถุงจากเยื่อหุ้มเซลล์ มี 2 แบบใหญ่ ๆ คือ เอกโซไซโทซิส (Exocytosis) เป็นการลำเลียงสารที่มีขนาดใหญ่ ออกจากเซลล์ เอนโดไซโทซิส (Endocytosis) เป็นกระบวนการลำเลียงสารที่มีขนาดใหญ่เข้าสู่เซลล์ถ้าสารที่มีโมเลกุลขนาดใหญ่ใน รูปของเหลว เยื่อหุ้เซลล์จะเว้าเข้าไปในไซโทพลาสซึมทีละน้อย จนขอบด้านบนมาชนกันกลายเป็นถุงเล็ก ๆ หลุดเข้าสู่ไซโท พลาสซึม การนำเข้าสู่ เซลล์โดยวิธีนี้ เรียกว่า พิโนไซโทซิส (Pinocytosis)
จากกระบวนการเคลื่อนที่ของสารผ่านเซลล์ขึ้นอยู่กับปัจจัยสำคัญ ๆ พอสรุปได้ดังนี้
1.สารที่มีขนาดเล็ก 2.สารที่สามารถละลายในไขมันได้ 3.สารที่สามารถแตกตัวเป็นไอออนได้ อัตราการแพร่จะมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับปัจจัยหลาย ๆ อย่าง ได้แก่ 1.ความเข้มข้นของสารที่แพร่ 2.อุณหภูมิ 3.ขนาดและน้ำหนักของอนุภาคที่แพร่ 4.ความหนาแน่นของอนุภาคที่แพร่ 5.ความสามารถในการละลาย
2.
|
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น